پروژه پرهزینه و معماریمحور نئوم در عربستان سعودی، که قرار بود آیندهای نوین برای شهرسازی ترسیم کند، اکنون با بحران جدی مواجه شده و به گفته منابع داخلی، در آستانه شکست قرار دارد. گزارش جدید فایننشال تایمز با استناد به منابع بلندپایه درون پروژه، تصویری از ناکارآمدی و سردرگمی در قلب این طرح جاهطلبانه ارائه میدهد.
نئوم مجموعهای از توسعههای شهری خیالی در امتداد ساحل دریای سرخ است که در مرکز آن «لاین» قرار دارد؛ شهری به طول ۱۷۰ کیلومتر که قرار بود تا سال ۲۰۳۰ میزبان ۹ میلیون نفر باشد. طراحیهای عجیب این پروژه، از جمله ساختمانی ۳۰ طبقه به نام «لوستر» که قرار بود بهصورت وارونه از پلی در ارتفاع بالا آویزان شود، حتی برای مدیران اجرایی پروژه نیز غیرواقعی به نظر میرسید. یکی از معماران به مدیر پروژه هشدار داده بود که چنین سازهای ممکن است مانند پاندول نوسان کند، شتاب بگیرد و در نهایت سقوط کند.
با وجود صرف دستکم ۵۰ میلیارد دلار، چشمانداز پروژه بیشتر به رؤیایی پرهزینه شباهت دارد تا طرحی قابل اجرا. شاهزاده محمد بن سلمان، رئیس پروژه نئوم، فاز نخست آن را بهطور چشمگیری کاهش داده است. با این حال، نئوم در پاسخ به فایننشال تایمز اعلام کرده که لاین همچنان «اولویتی راهبردی» است و هدف آن «ارائه الگویی نوین برای زندگی بشر» است، هرچند آن را «طرحی چندنسلی با مقیاس و پیچیدگی بیسابقه» توصیف کردهاند.
کارکنان پروژه میگویند که بخشهایی از لاین از نظر فنی قابل ساخت است، اما تردید دارند که کسی حاضر به تأمین مالی آن باشد. روند ساختوساز در نئوم کند شده و تنها برخی بخشها مانند پیست اسکی صحرایی «تروجنا» که قرار است میزبان بازیهای زمستانی آسیایی ۲۰۲۹ باشد، با سرعت ادامه دارد. یکی از کارکنان سابق گفته است که همه میدانند این پروژه عملی نخواهد شد و فقط باید راهی برای منصرف کردن آرام ولیعهد پیدا کرد.
یکی از مشکلات اصلی پروژه، دشواری در جذب سرمایهگذار است. با وجود درخواستهای مکرر مدیران ارشد برای تأمین بودجه، لاین با سایر پروژههای نئوم رقابت میکرد. برخی خانوادههای ثروتمند سعودی مبالغ اندکی سرمایهگذاری کردند، اما سرمایهگذاریهای کلانی که عربستان از سرمایهگذاران خارجی انتظار داشت، هرگز محقق نشد.
یکی از مدیران ارشد ساختوساز به فایننشال تایمز گفته است که معتقد است لاین هرگز ساخته نخواهد شد. این شکست احتمالی میتواند به برند عربستان آسیب جدی وارد کند. پادشاهی سعودی که یکی از متحدان نزدیک آمریکا در خاورمیانه است، مدتهاست با انتقادات بینالمللی درباره وضعیت حقوق بشر مواجه بوده است. پروژه نئوم تلاشی برای بازسازی چهره کشور بهعنوان قطب فناوری و نوآوری بود، اما اکنون این هدف نیز در هالهای از ابهام قرار گرفته است.
