گیاهانی که بدون فتوسنتر و به شیوه انگلی زندگی می کنند

بهروز فیض
0

 برای بیشتر گیاهان، بدون فتوسنتز راهی برای تغذیه و ادامهٔ زندگی وجود ندارد. البته برخی گیاهان مثل ونوس حشره‌خوار با روش‌های گوشت‌خواری خود را زنده نگه می‌دارند. اما گروه عجیبی از گیاهان انگلی به نام «بالانوفورا» وجود دارد که بدون نیاز به فتوسنتز رشد می‌کنند و به‌جای آن کاملاً وابسته به زندگی انگلی هستند.



یک تحلیل ژنتیکی تازه از هفت گونهٔ بالانوفورا که در مجله New Phytologist منتشر شده نشان می‌دهد این گیاهان تقریباً تمام فرایندهای سلولی مرتبط با فتوسنتز را از بین برده‌اند.


ژنوم‌های پلاستیدی همان DNA داخل سلول‌های گیاهی هستند که فرایند تبدیل نور به انرژی، یعنی فتوسنتز، را انجام می‌دهند. در گیاهان بالانوفورا این ژنوم‌ها حدود ده برابر کوچک‌تر شده‌اند.

پلاستوم‌ها معمولاً تمام محتوای ژنتیکی پلاستید را در خود دارند؛ اندامی که برای فتوسنتز ضروری است. گیاهان معمولاً بین ۱۲۰ تا ۱۷۰ هزار جفت‌باز در پلاستوم خود دارند.

بالانوفورا فقط ۱۴ تا ۱۶ هزار جفت‌باز دارد و این مقدار به‌طور کامل ناتوان از انجام فتوسنتز است. این وضعیت شبیه آپاندیس در بدن انسان است؛ کاملاً بی‌استفاده و یادگاری از زمانی که گیاه به آن نیاز داشت و حالا فقط باقی مانده چون کار دیگری با آن نمی‌تواند بکند.

به همین دلیل، بالانوفورا به‌جای تولید غذا، مانند یک انگل گیاهی زندگی می‌کند. این گیاه به ریشهٔ درختان می‌چسبد و مواد غذایی را می‌مکد، بدون اینکه چیزی در مقابل ارائه دهد. این دقیق‌ترین تعریف از یک انگل است. نکتهٔ جالب این است که ظاهر آن شبیه قارچ است؛ موجودی که معمولاً رابطه‌ای سودمند با میزبان خود برقرار می‌کند.

با این حال، بالانوفورا همچنان گل می‌دهد و بذر تولید می‌کند؛ دو ویژگی کاملاً گیاهی برای گیاهی که در بسیاری جهات شبیه گیاهان معمولی نیست. پژوهشگران می‌گویند ژن‌های باقی‌ماندهٔ پلاستیدی در این گیاه هنوز فعال‌اند، اما نه برای فتوسنتز.


این موضوع احتمالاً نشان می‌دهد که گیاه ژنوم خود را تا حداقلِ لازم برای زنده‌ماندن به‌عنوان یک انگل کاهش داده و هرگونه بخش اضافی را حذف کرده است؛ طوری که فقط به اندازهٔ لازم برای ادامهٔ کارکردهای پایه‌ای مادهٔ ژنتیکی دارد. پژوهشگران می‌گویند حتی فرایندهای مربوط به تولیدمثل جنسی هم در آن ساده‌سازی شده است.

با گسترش این گیاهان به جزایر تایوان و ژاپن، برخی از آن‌ها توانایی تولیدمثل کاملاً غیرجنسی را پیدا کردند؛ قابلیتی که برای بقا در محیط‌های سخت و مناطقی که گیاهان مشابه کمیاب بودند ضروری بوده است.

با توجه به اینکه این گیاه در مقطعی فتوسنتز را کاملاً اختیاری دانسته، همهٔ این تغییرات منطقی به نظر می‌رسد.


برچسب ها

ارسال یک نظر

0 نظرات

ارسال یک نظر (0)
3/related/default