ناحیه‌ای ضعیف در میدان مغناطیسی زمین که در جنوب اقیانوس اطلس قرار دارد و شدت میدان در آن به‌طور قابل‌توجهی کمتر از مناطق اطراف است، طی ۱۱ سال گذشته به‌اندازه‌ای تقریباً برابر با وسعت قاره اروپا گسترش یافته است.
دانشمندان با استفاده از داده‌های ماهواره‌های Swarm متعلق به آژانس فضایی اروپا اعلام کردند که ناهنجاری جنوب اطلس از سال ۲۰۱۴ به‌طور قابل‌توجهی بزرگ‌تر شده است. در مطالعه‌ای که اخیراً در نشریه Physics of the Earth and Planetary Interiors منتشر شده، این تغییرات به الگوهای غیرعادی در مرز میان لایه مایع زمین ــ که بالای هسته جامد داخلی قرار دارد ــ و گوشته سنگی ــ که بین پوسته و هسته بیرونی واقع شده ــ نسبت داده شده است.
کریس فینلی، استاد ژئومغناطیس در دانشگاه فنی دانمارک و نویسنده اصلی این مطالعه، در بیانیه‌ای گفت ناهنجاری جنوب اطلس یک بلوک واحد نیست و در این منطقه اتفاق خاصی در جریان است که باعث تضعیف شدیدتر میدان مغناطیسی می‌شود.
میدان مغناطیسی زمین برای ادامه حیات روی سیاره ضروری است. این میدان از زمین در برابر پرتوهای کیهانی محافظت می‌کند و همچون سپری در برابر باد خورشیدی عمل می‌کند، به پایداری جو کمک می‌کند و مانع از فرسایش آب مایع و سایر گازها توسط جریان ذرات باردار خورشید می‌شود.
دانشمندان نخستین بار در دهه ۱۹۵۰، هم‌زمان با آغاز اندازه‌گیری‌های ماهواره‌ای از میدان مغناطیسی زمین، ناهنجاری جنوب اطلس را شناسایی کردند. مشاهدات اولیه نشان داد که سطح تابش در این منطقه به‌طور غیرعادی بالا بوده که نشان‌دهنده ضعف میدان مغناطیسی در مقایسه با نواحی اطراف آن است.
ماهواره‌هایی که از این منطقه عبور می‌کنند، در مقایسه با سایر نقاط، دوز بالاتری از تابش دریافت می‌کنند و به همین دلیل، بررسی این ناهنجاری برای حفظ ایمنی مأموریت‌های فضایی اهمیت زیادی دارد.
کریس فینلی گفت که به‌طور معمول انتظار می‌رود خطوط میدان مغناطیسی از هسته زمین در نیم‌کره جنوبی خارج شوند، اما در زیر ناهنجاری جنوب اطلس، مناطقی غیرمنتظره دیده می‌شود که در آن‌ها میدان مغناطیسی به‌جای خروج از هسته، دوباره به درون آن بازمی‌گردد.
داده‌های ماهواره‌های Swarm نشان دادند که یکی از این مناطق در حال حرکت به سمت غرب و بر فراز آفریقاست و همین موضوع به تضعیف ناهنجاری جنوب اطلس در این ناحیه کمک می‌کند. این داده‌ها همچنین دو نقطه در نیم‌کره شمالی را نشان می‌دهند که میدان مغناطیسی زمین در آن‌ها به‌طور خاصی قوی است؛ یکی در اطراف کانادا و دیگری در اطراف سیبری. این دو منطقه از زمان آغاز مشاهدات Swarm تغییراتی را تجربه کرده‌اند.
منطقه قوی اطراف کانادا ضعیف‌تر شده و ۰.۶۵ درصد از سطح زمین را از دست داده که تقریباً برابر با وسعت هند است. در مقابل، منطقه قوی سیبری رشد کرده و ۰.۴۲ درصد از سطح زمین را به خود اختصاص داده که تقریباً برابر با وسعت گرینلند است.
