دانشمندان در جستوجوی پدیدههای تازه معمولاً به نقاط دوردست سفر میکنند، اما طبیعت بارها یادآوری کرده که هنوز چیزهای زیادی در نزدیکی ما ناشناخته ماندهاند. این موضوع برای پژوهشگرانی که قدیمیترین یخ ثبتشده زمین را کشف کردند، کاملاً روشن شد؛ قطعهای از تاریخ زمینشناسی که حدود ۶ میلیون سال قدمت دارد.
در مقالهای که ۲۸ اکتبر در نشریه «گزارشهای آکادمی ملی علوم» منتشر شد، مرکز اکتشاف قدیمیترین یخها (COLDEX) ترکیب اسرارآمیز یک هسته یخی ۶ میلیون ساله را شرح داده که از منطقه آلن هیلز در جنوب شرقی قطب جنوب استخراج شده است. پژوهشگران با بررسی دقیق حبابهای هوای ریز، یخ دائمی و دیگر رسوبات منجمد درون این نمونهها، موفق شدند بازسازی چشمگیری از جو زمین در میلیونها سال پیش ارائه دهند.
این نمونهها تصاویری گسسته از وضعیت اقلیمی در گذشتههای بسیار دور را نشان میدهند که به دورهای گرمتر از تاریخ زمین مربوط میشود. این موضوع را سارا شکلتون، نویسنده اصلی مقاله و زمینفیزیکدان مؤسسه اقیانوسشناسی وودز هول، در ایمیلی به گیزمودو اعلام کرده است.
بر اساس این مقاله، هسته یخی جدید تقریباً دو برابر قدیمیترین نمونه گسسته قبلی قدمت دارد که حدود ۲.۷ میلیون ساله بود.
هستههای یخی مانند ماشینهای زمان منجمد هستند. این نمونهها معمولاً به شکل استوانههایی جامد از صفحات یخی حفاری میشوند. شرق قطب جنوب برخی از قدیمیترین یخهای جهان را در خود دارد، اما دسترسی به آنها نیازمند حفاری تا عمق ۶۵۰۰ فوت (حدود ۲۰۰۰ متر) زیر زمین است، آن هم با رعایت کامل مقررات بینالمللی حفاظت محیطزیست.
شکلتون میگوید: «بهطور سنتی، هرچه عمیقتر حفاری کنید، یخ قدیمیتر میشود، اما در منطقه آلن هیلز شرایط کمی پیچیدهتر است، چون یخهای بسیار قدیمی در سطح زمین نمایان هستند.»
این منطقه بسیار سرد و بادخیز است، که باعث میشود یخهای قدیمیتر در عمقهای کمتری بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ متر باقی بمانند، اما همین شرایط، حضور میدانی را بسیار دشوار میکند. با این حال، تیم پژوهشی طی چند سال و با اقامتهای چندماهه در این منطقه موفق شد سه هسته یخی جدید جمعآوری کند.
پس از جمعآوری نمونهها، تیم پژوهشی اندازهگیریهای دقیقی از ایزوتوپهای آرگون در حبابهای هوای محبوس انجام داد تا سن هر نمونه را مشخص کند. آنها همچنین با استفاده از طیفسنجی لیزری، ایزوتوپهای مختلف اکسیژن در آب ذوبشده را شناسایی کردند که نشان داد منطقه آلن هیلز امروزی کاهش تدریجی و بلندمدتی در دما به میزان حدود ۱۲ درجه سانتیگراد داشته است.
با این حال، یکی از نمونهها که یخ پایهای و آلوده بود، تقریباً فاقد گاز بود و بنابراین امکان تعیین سن آن وجود نداشت. اما بررسی ایزوتوپهای آب در این نمونه نشان میدهد که در دمایی بسیار گرمتر شکل گرفته و موقعیت آن درست زیر قدیمیترین نمونه تاریخگذاریشده، احتمال میدهد که حتی قدمت بیشتری از ۶ میلیون سال داشته باشد.


