کارشناسان برآورد میکنند که تولید و دفع پلاستیک در جهان سالانه نزدیک به دو میلیارد تن گاز گلخانهای منتشر میکند. بیشتر این مواد در محلهای دفن زباله انباشته میشوند، اما پژوهشگران در دانمارک راهی یافتهاند که بخشی از این زبالهها را به ابزاری برای کاهش گازهای گرمکننده زمین تبدیل کنند.
در مطالعهای که پنجم سپتامبر در نشریه Science Advances منتشر شده، محققان موفق شدهاند پلاستیک نوع PET که بهطور گسترده در بطریهای نوشیدنی و بستهبندی مواد غذایی استفاده میشود و در حالت تجزیهشده قرار دارد، به مادهای برای جذب دیاکسید کربن تبدیل کنند.
به گفته مارگاریتا پودریت، نویسنده اصلی این تحقیق و دانشجوی دکترای شیمی در دانشگاه کپنهاگ، این روش بدون ایجاد مشکل جدید، یک معضل زیستمحیطی را به بخشی از راهحل بحران اقلیمی تبدیل میکند.
با افزایش دمای زمین، نیاز به کاهش آلایندههایی مانند دیاکسید کربن بیشتر شده و دانشمندان به دنبال روشهایی برای جذب فعال این گاز از جو هستند. همزمان، حجم زیاد زبالههای پلاستیکی در زمین و دریاها بحران ریزپلاستیکها را به وجود آورده که سلامت انسان و اکوسیستمها را تهدید میکند.
پژوهشگران با استفاده از واکنش شیمیایی آمینولیز، پلاستیک PET را به مادهای به نام BAETA تبدیل کردهاند که توانایی جذب CO2 را دارد. این ماده به شکل پودر است و میتوان آن را به گلولههایی تبدیل کرد که در جذب مولکولهای دیاکسید کربن بسیار مؤثرند. هر نیم کیلوگرم از این ماده میتواند تا حدود ۷۰ گرم CO2 جذب کند که نسبت به بسیاری از سیستمهای تجاری فعلی عملکرد بهتری دارد.
BAETA در برابر گرما نیز مقاومتر از سایر جاذبهای آمینی است و تا دمای ۲۵۰ درجه سانتیگراد پایدار میماند. البته برای جذب کامل CO2 و آزادسازی آن برای ذخیره یا تبدیل، نیاز به انرژی حرارتی بیشتری دارد که ممکن است هزینههای انرژی را افزایش دهد. با این حال، پژوهشگران معتقدند این ماده میتواند راهحلی مقرونبهصرفه و قابل توسعه برای جذب کربن باشد.
انسانها حجم عظیمی از زبالههای پلاستیکی PET تولید میکنند که بخش زیادی از آن در اقیانوسها جمع شده است. پژوهشگران اخیراً ۲۷ میلیون تن ذرات پلاستیکی را در اقیانوس اطلس شمالی شناسایی کردهاند که تأثیرات آن بر اکوسیستم هنوز بهطور کامل مشخص نیست.
پودریت میگوید اگر بتوان پلاستیکهای PET تجزیهشده موجود در اقیانوسها را جمعآوری کرد، این مواد برای روش بازیافت آنها بسیار مناسب هستند. او و همکارانش امیدوارند BAETA بتواند هم آلودگی پلاستیکی در دریاها را کاهش دهد و هم به مقابله با بحران اقلیمی کمک کند.
جیوونگ لی، استاد شیمی در دانشگاه کپنهاگ و یکی از نویسندگان این تحقیق، میگوید این مسائل جدا از هم نیستند و راهحلها نیز نباید جداگانه باشند. به گفته او، این ماده میتواند انگیزه اقتصادی ملموسی برای پاکسازی اقیانوسها از پلاستیک ایجاد کند.