حتی اگر نام سالار دو ییونی برایتان آشنا نباشد، احتمال زیادی وجود دارد که تصویری از آن دیده باشید. گردشگران به این دشت نمکی وسیع در بولیوی سفر میکنند تا از سطح آینهمانند آن عکس بگیرند؛ سطحی که تنها زمانی قابل مشاهده است که لایهای نازک از آب روی آن قرار گرفته باشد.
سالار دو ییونی بزرگترین بیابان نمکی جهان است و سالهاست که بسیاری آن را بزرگترین آینه طبیعی دنیا نیز میدانند. کافی است خودتان آن را ببینید تا متوجه منظور شوید.
در یک مطالعه جدید که در ۱۹ سپتامبر در نشریه Nature Communications Earth & Environment منتشر شد، پژوهشگران با استفاده از دادههای ماهوارههای Sentinel-3 متعلق به آژانس فضایی اروپا به بررسی شواهد تجربی درباره خاصیت آینهای دشت نمکی سالار دو ییونی پرداختند. آنها از دادههای ماهوارهای استفاده کردند زیرا بخشهای وسیع داخلی این دشت در فصل بارندگی قابل دسترسی نیست و مطالعه این پدیده را دشوار میکند.
هر یک از این ماهوارههای دوقلو مجهز به ارتفاعسنج راداری هستند؛ ابزاری که پالسهای راداری را به سمت زمین ارسال کرده و زمان بازگشت سیگنال را اندازهگیری میکند. هرچه سیگنال بازگشتی قویتر باشد، سطح زیرین صافتر و بازتابندهتر است.
تیم تحقیقاتی به سرپرستی استفانو وینیودلی از مؤسسه بیوفیزیک شورای ملی تحقیقات ایتالیا، بیش از ۳۹۰ هزار اندازهگیری راداری بین سالهای ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۴ را تحلیل کرد. در فوریه ۲۰۲۴، در اوج فصل بارندگی، آزمایشهای میدانی برای اعتبارسنجی مشاهدات ماهوارهای انجام شد. آنها از ابزارهای نوری برای سنجش میزان صافی سطح آب استفاده کردند و با تصویربرداری پهپادی، بازتاب نور خورشید روی آب را ثبت کردند.
نتیجهگیری این مطالعه پیچیده است. یافتهها نشان میدهد که با وجود ظاهر آینهای برای چشم انسان، سالار دو ییونی در طولموجهای راداری سطحی یکنواخت و آینهمانند نیست. بنابراین احتمالاً در طولموجهای نوری نیز چنین نیست. بازتاب سطح آب در این منطقه بهصورت زمانی و مکانی تغییر میکند.
به گفته پژوهشگران، شرایط آینهای بیشتر پس از بارندگی شدید و پیش از تبخیر آب رخ میدهد. ارتباط میان بارانهای سنگین و اثر آینهای نشان میدهد که این پدیده مستقیماً تحت تأثیر الگوهای اقلیمی منطقهای است. آنها نتیجه گرفتند که بهترین زمان برای مشاهده این پدیده از اواخر ژانویه تا اوایل مارس است.
از آنجا که این پدیده تنها در شرایط خاص رخ میدهد و کل دشت را همزمان در بر نمیگیرد، نمیتوان با قطعیت گفت که سالار دو ییونی در هر لحظه بزرگترین آینه طبیعی جهان است. با این حال، این ویژگی همچنان بسیار شگفتانگیز است.
یکی از یافتههای جالب این مطالعه آن است که باد تأثیری بر این پدیده ندارد، احتمالاً به این دلیل که عمق آب بسیار کم است و موجسازی ممکن نیست. پژوهشگران امیدوارند مطالعات آینده بتواند ویژگیهای منحصربهفرد این شگفتی طبیعی را بیشتر روشن کند.
