اینترنتی که می شناسیم از صفحات ثابت HTML شروع شدند و به صفحات و ابتکارات فعلی رسیده که شما در واقع در اینترنت زندگی می کنید. در این پست می خواهیم با هم بررسی کنیم معنای وب 1 ، وب 2 و وب 3 چیست ؟ به صورت ساده بخواهیم بیان کنیم وب 1 برای زمانی است که صفحات وب فقط جنبه نمایش اطلاعات داشتند و کاری نمی توانستید با آنها انجام دهید. وب 2 برای وقتی بود که فروشگاه های آنلاین پدیدار شدند ، تعامل با وب ایجاد شد ، همه ایمیل داشتند و خلاصه اینکه از کالای مصرفی به کالای تعاملی وب تبدیل شده بود. وب 3 دوران تمرکز زدایی از وب است.
۱. خاستگاه‌ها – وب ۱.۰: وب ایستا (دهه ۱۹۹۰)
در مرحله‌ی نخست، وب بیشتر از صفحات ایستا تشکیل می‌شد. این وب‌سایت‌ها کارکردی شبیه بروشورهای دیجیتال داشتند و صرفاً اطلاعاتی را از سوی شرکت‌ها یا متخصصان به نمایش می‌گذاشتند. کاربران در این دوره بیشتر مصرف‌کننده منفعل بودند و امکان تعامل چندانی نداشتند. فناوری‌های مورد استفاده ساده بود (مانند HTML)، موتورهای جستجو بسیار ابتدایی عمل می‌کردند و تعامل اجتماعی تقریباً وجود نداشت.
۲. ظهور تعامل – وب ۲.۰ (اوایل دهه ۲۰۰۰)
وب ۲.۰ تحولی اساسی در اینترنت ایجاد کرد و آن را به فضایی پویا و تعاملی بدل نمود. کاربران دیگر تنها دریافت‌کننده نبودند، بلکه تولیدکنندگان محتوا شدند. وبلاگ‌ها، انجمن‌ها و شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک، توییتر و یوتیوب نمونه‌های شاخص این دوره بودند. پیشرفت‌های فنی مانند AJAX امکان پویایی و واکنش‌پذیری بیشتر سایت‌ها را فراهم کرد و رایانش ابری ذخیره‌سازی و دسترسی آسان به داده‌ها را ممکن ساخت.
۳. حرکت به سمت هوشمندی و تمرکززدایی – وب ۳.۰ (دهه ۲۰۱۰ تاکنون)
وب ۳.۰ مرحله‌ای است که اینترنت را به سمت هوشمندی و تمرکززدایی سوق می‌دهد. در این مرحله، مفاهیمی چون وب معنایی، شخصی‌سازی محتوا، تحلیل‌های مبتنی بر هوش مصنوعی و الگوریتم‌های پیش‌بینی‌کننده وارد عرصه شدند. همچنین فناوری بلاک‌چین با فراهم کردن امنیت، شفافیت و تراکنش‌های همتا به همتا، راه را برای سیستم‌های غیرمتمرکز باز کرد. هدف اصلی این تحول، گذر از ارتباط صرف انسان با ماشین و رسیدن به تعاملات هوشمند خودکار است.
۴. فناوری‌های فراگیر و اینترنت اشیا در وب آینده
چشم‌انداز آینده وب، به شدت با فناوری‌های نوینی چون واقعیت افزوده (AR) و واقعیت مجازی (VR) گره خورده است. این فناوری‌ها تجربه‌ای فراگیر و غوطه‌ورانه از وب ارائه خواهند داد. همچنین اینترنت اشیا (IoT) با اتصال دستگاه‌های فیزیکی به شبکه، حجم عظیمی از داده‌ها را تولید خواهد کرد و سیستم‌ها را هوشمندتر و پاسخگوتر خواهد ساخت.
۵. حریم خصوصی، مالکیت داده و هویت غیرمتمرکز
در نسل‌های آینده وب، حریم خصوصی و مالکیت داده اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. کاربران انتظار دارند کنترل بیشتری بر داده‌های شخصی خود داشته باشند و مفاهیمی مانند هویت غیرمتمرکز می‌تواند این امکان را فراهم کند. با افزایش قدرت سیستم‌های متصل و هوشمند، ضرورت پرداختن به مسائل اخلاقی در استفاده از داده‌ها و رضایت کاربران بیش‌ازپیش احساس می‌شود.
۶. پیامدهای اخلاقی و اجتماعی نوآوری فناورانه
پیشرفت فناوری تنها دستاوردهای مثبت به همراه ندارد، بلکه چالش‌های جدی نیز ایجاد می‌کند. نگرانی‌هایی مانند نقض حریم خصوصی، انتشار اطلاعات نادرست، ایجاد شکاف دیجیتال و نیاز به مقررات‌گذاری مناسب همواره مطرح است. بنابراین تعادل میان نوآوری و مسئولیت‌پذیری اخلاقی باید در کانون توجه قرار گیرد.
وب در مسیر تکامل خود از محتوای ایستا (وب ۱.۰) به فضای اجتماعی و تعاملی (وب ۲.۰) و سپس به بستری هوشمند و غیرمتمرکز (وب ۳.۰) رسیده است. آینده اینترنت نویدبخش تغییراتی اساسی‌تر است؛ از تجربه‌های غوطه‌ورانه گرفته تا توانمندسازی کاربران در کنترل داده‌ها و گسترش ارتباطات میان اشیا. اگر این مسیر با نگاه مسئولانه دنبال شود، ظرفیت‌های وب بی‌نهایت خواهد بود.