پرندگان همچنان شگفتانگیز هستند. کلاغها میتوانند از ابزار استفاده کنند و نسبت به افراد خاصی کینه به دل بگیرند. زاغیها میتوانند خود را در آینه تشخیص دهند. و اکنون، طبق مطالعهای که امروز در ژورنال Frontiers in Ethology منتشر شده، شاهینها از چراغهای راهنمایی برای شکار طعمه استفاده میکنند.
ماجرا با ولادیمیر دینتس، جانورشناس دانشگاه تنسی در ناکسویل و نویسنده این مطالعه، و چهارراهی در وست اورنج، نیوجرسی، نزدیک خانهاش آغاز میشود. دینتس مدتها بود که به دیدگاه و درک حیوانات از محیطهای شهری—و بهویژه رابطه پرندگان با خودروها—علاقه داشت. پیشتر، دانشمندان مشاهده کرده بودند که زاغها در بزرگراههای آمریکا به دنبال لاشهها پرسه میزنند و پرندگان آوازخوان از خودروها برای پنهان شدن از شکارچیان استفاده میکنند.
دینتس به دنبال چنین تعاملات جالبی بود که یک شاهین جوان کوپر وارد محلهاش شد و شروع به انجام کاری خارقالعاده کرد.
به گفته دینتس در سرمقالهای مهمان در Frontiers in Ethology، آن چهارراه حتی در ساعت شلوغی هم چندان پررفتوآمد نبود. اما گاهی، عابری از خیابان عبور میکرد و باعث میشد خودروها تا درختچهای کوچک در پایین خیابان صف بکشند. چراغ عابر پیاده نیز صدایی تولید میکرد که نشان میداد زمان عبور است.
یک صبح، دینتس دید که شاهین از آن درخت بیرون آمد، با ارتفاعی بسیار کم از بالای صف خودروها پرواز کرد، از میان آنها عبور کرد و سپس به سمت چیزی نزدیک یکی از خانهها شیرجه زد.
و این اتفاق دوباره افتاد. و باز هم تکرار شد.
مشخص شد که خانوادهای که در آن خانه کنار درختچه زندگی میکردند، عادت داشتند شام را در حیاط جلویی بخورند. در نتیجه، پرندگانی مانند گنجشکها و قمریها برای خوردن خرده نانهای باقیمانده به آنجا هجوم میآوردند.
این شرایط شکار راحتی برای شاهین فراهم میکرد که به داخل حیاط شیرجه میزد و گنجشکها و قمریها را شکار میکرد. اما نکته جالب این بود که شاهین فقط زمانی این کار را انجام میداد که خودروها تا نزدیکی درختچه صف کشیده بودند.
دینتس در نهایت دریافت که این صف خودروها برای شاهین نقش پوشش ایفا میکرد و شاهین یاد گرفته بود که صدای چراغ عابر پیاده را بهعنوان نشانهای برای حرکت بهسمت خانهای با پرندگان بیدفاع تشخیص دهد.
دینتس توضیح داد: «این یعنی شاهین ارتباط بین صدا و طول صف خودروها را درک کرده بود.» همچنین به نظر میرسید شاهین نقشه ذهنی خوبی از محله داشت.
شاهین (یا به گفته دینتس، احتمالاً همان شاهین) سال بعد بازگشت و از همان استراتژی برای شکار استفاده کرد. اما در نهایت، آن خانواده نقل مکان کردند و چراغ از کار افتاد، بنابراین دینتس دیگر شاهینهای فوقالعاده باهوشی را در نزدیکی خانهاش ندید.
زندگی برای پرندگان در شهرها دشوار است—باید از پنجرهها دوری کنند، بین خودروها عبور کنند و با سر و صدا کنار بیایند. اما این مطالعه نشان میدهد که آنها دستکم در برخی موارد توانستهاند خود را با زندگی شهری وفق دهند.
دینتس نوشت: «فکر میکنم مشاهداتم نشان میدهد که شاهینهای کوپر توانستهاند در این محیط زنده بمانند و حتی شکوفا شوند، دستکم تا حدی به این دلیل که بسیار باهوش هستند.»