ما تصاویر بهتری از سطح مریخ در اختیار داریم تا از کف اقیانوس‌های خودمان — و این اختلاف بسیار بیشتر از آن چیزی است که تصور می‌کنید.
در مطالعه‌ای جدید که در نشریه Science Advances منتشر شده، داده‌های مربوط به ۴۳,۶۸۱ غواصی عمیق از سال ۱۹۵۸ تاکنون بررسی شده‌اند، و نتیجه آن واقعاً شگفت‌انگیز است:
ما تنها ۰.۰۰۱ درصد از کف اقیانوس‌های عمیق را به‌صورت بصری مشاهده کرده‌ایم. این سطحی معادل کمی بزرگ‌تر از ایالت رود آیلند در آمریکاست — یا حدود یک‌دهم وسعت کشور بلژیک — آن هم در منطقه‌ای که ۷۰ درصد از سطح زمین را شامل می‌شود.
با میانگین عمقی حدود ۳,۶۸۲ متر (۱۲,۰۸۰ فوت)، مشاهده بصری کف اقیانوس‌ها تقریباً غیرممکن است — مگر اینکه آکوامن باشید یا یک زیردریایی پیشرفته داشته باشید. بر اساس آمار سازمان ملی اقیانوسی و جوی آمریکا (NOAA)، تا ژوئن ۲۰۲۴ حدود ۲۶.۱٪ از بستر اقیانوس‌ها نقشه‌برداری شده، اما مشاهده بصری همچنان یک چالش بزرگ باقی مانده است.
سوزان پولتون، پژوهشگر لیگ اکتشافات اقیانوسی و یکی از نویسندگان این مقاله، در ایمیلی به Gizmodo نوشت:
«این نمونه کوچک و جانبدارانه برای درک و مدیریت یک اقیانوس جهانی، مشکل‌ساز است.»
به گفته NOAA، دانشمندان برآورد می‌کنند که دو‌سوم از ۷۰۰,۰۰۰ تا ۱ میلیون گونه موجود در اقیانوس (به‌جز میکروارگانیسم‌ها) هنوز کشف یا توصیف علمی نشده‌اند — واقعیتی که کف ناشناخته اقیانوس را به میدان عظیمی برای پژوهش‌های آینده تبدیل می‌کند.
اما مشکل فراتر از این‌هاست: تقریباً دو‌سوم از تمام مشاهدات بصری بستر اقیانوس تنها در فاصله ۲۰۰ مایل دریایی از سه کشور انجام شده‌اند: آمریکا، ژاپن، و نیوزیلند. تقریباً همه غواصی‌های عمیق نیز توسط موسساتی از پنج کشور انجام شده‌اند: این سه کشور به‌علاوه فرانسه و آلمان.
پولتون اضافه کرد:
«تصور کنید بخواهید درباره محیط‌هایی حیاتی مثل ساوانای آفریقا یا جنگل‌های آمازون تنها با تصاویر ماهواره‌ای و نمونه‌برداری DNA صحبت کنید — بدون اینکه هرگز ببینید چه موجوداتی آنجا زندگی می‌کنند. این هرگز تصویری کامل ارائه نمی‌دهد.»
علاوه بر یافته‌های قبلی، این مطالعه نشان داد که مشاهدات بصری به‌شدت بر نواحی کم‌عمق (کمتر از ۲,۰۰۰ متر یا ۶,۵۶۲ فوت) متمرکز بوده‌اند — با وجود اینکه تقریباً سه‌چهارم از بستر اقیانوس‌ها در اعماق بیشتر قرار دارد.
ساختارهایی مانند دره‌های زیردریایی (canyons) و لبه‌های شیب‌دار (escarpments) — و آن هم اغلب نمونه‌های خاصی از آن‌ها — بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. در حالی‌که مناطق وسیعی از رشته‌کوه‌ها و دشت‌های زیردریایی تقریباً به کلی نادیده گرفته شده‌اند.
به گفته تیم تحقیقاتی، ما موظفیم که این گستره‌های عظیم از اعماق دریا را بهتر درک کنیم — و آن‌ها بی‌راه نمی‌گویند. اقیانوس‌های عمیق نقش حیاتی در تنظیم اقلیم، تولید اکسیژن، و حتی داروسازی دارند، اما آنچه ما تاکنون به‌صورت بصری از این نواحی دیده‌ایم، تنها بخش ناچیزی از تصویر کلی است.
در واقع، ما اطلاعات بسیار محدودی از نه تنها موجودات ناشناخته ساکن این نواحی داریم، بلکه از نقش اکوسیستم‌های اعماق اقیانوس در فرآیندهای جهانی زمین نیز تا حد زیادی بی‌خبر مانده‌ایم.