واقعاً برای هر کسی در این دنیا هدفی وجود دارد. به نظر میرسد دانشمندان مؤثرترین پادزهر مار را تا به امروز توسعه دادهاند — پادزهری که بخشی از آن از آنتیبادیهای مردی گرفته شده که صدها بار توسط مار گزیده شده است.
پژوهشگران مؤسسه ملی سلامت آمریکا و شرکت سنتیوَکس (Centivax) کار خود را در مطالعهای که هفته گذشته در نشریه Cell منتشر شد، توضیح دادهاند. در آزمایشهایی روی موشها، ترکیب پادزهر آنها توانست حیوانات را در برابر نیش ۱۹ گونه از سمیترین مارهای جهان محافظت کند. دانشمندان میگویند این تحقیق میتواند در نهایت به تولید یک پادزهر جهانی واقعی منجر شود.
پادزهر مار در حال حاضر با استفاده از آنتیبادیهایی که از حیواناتی مانند اسب بهدست میآید تولید میشود — حیواناتی که پاسخ ایمنی شدیدی به سموم میدهند. با اینکه این روش مؤثر است، اما پادزهرهای امروزی محدودیتهایی دارند.
برای مثال، آنتیبادیهایی که برای مقابله با یک مار خاص یا یک سم خاص تولید شدهاند، اغلب نمیتوانند در برابر انواع دیگر مارها یا سمها مؤثر باشند. ترکیب آنتیبادیهای مختلف برای ساخت یک پادزهر ترکیبی میتواند اثربخشی درمان را افزایش دهد، اما در عین حال، خطر بیماری سرمی (پاسخ ایمنی مضر به پروتئینهای خارجی در پادزهر) را نیز بالا میبرد.
تیمهای پژوهشی مختلفی مدتهاست که در تلاشاند تا پادزهری جهانیتر و ایمنتر تولید کنند. پژوهشگران این مطالعه این فرضیه را مطرح کردند که میتوانند چنین پادزهری را با بررسی خون فردی که بارها از نیش مارهای مختلف جان سالم به در برده، توسعه دهند. در نهایت، آنها چنین فردی را پیدا کردند: تیم فریده (Tim Friede).
فریده خزندهشناسی خودآموخته و جمعآورنده مارهای سمی است. حدود ۲۰ سال پیش، او شروع به گرفتن نیشهای عمدی کرد تا در برابر گزش مار مصونیت پیدا کند. طبق گزارش NPR، نخستین گزیدگیهای او باعث شد برای چند روز در حالت کما در بیمارستان بستری شود. اما فریده بهبود یافت و تلاش جسورانهاش را با عوارض کمتر ادامه داد. در طول زندگیاش، او حدود ۲۰۰ بار توسط مارهای سمی گزیده شده و بیش از ۷۰۰ دوز سم را نیز به خودش تزریق کرده است. زمانی که متوجه شد نسبت به نیش مارها فوقالعاده ایمن شده، تصمیم گرفت با دانشمندان تماس بگیرد تا او را مطالعه کنند. در سال ۲۰۱۷، او سرانجام با جِیکوب گلنویل، بنیانگذار سنتیوَکس، ارتباط برقرار کرد.
گلنویل و تیمش دو آنتیبادی خاص را از فریده جدا کردند که بهطور گستردهای توانایی خنثیسازی سموم مارهای مختلف را داشتند. آنها موفق شدند این آنتیبادیها را در آزمایشگاه سنتز کنند. سپس پادزهر ترکیبیای تهیه کردند که این آنتیبادیها را با یک مولکول آزمایشی به نام وارسپلادیب (varespladib) ترکیب کرد — مولکولی که پیشتر توانایی خود را بهعنوان درمان سم مار نشان داده بود.