برج لندن خودش آنقدر بار تاریخی دارد که حتی یک بازدید معمولی هم میتواند سنگین به نظر برسد؛ جواهرات سلطنتی، اعدامها، خاندانهای زندانی. و حالا باید قربانیان طاعون دفنشده زیر یکی از مشهورترین کلیساهایش را هم به این فهرست اضافه کرد.
باستانشناسانی که در نزدیکی کلیسای سلطنتی سنت پیتر اَد وینکولا کار میکردند، در جریان یک کاوش کمسابقه در محوطه برج، بقایای بیش از ۲۰ فرد ناشناخته را کشف کردهاند. به نظر میرسد برخی از این اسکلتها به قرن چهاردهم بازمیگردند. طبق اعلام مؤسسه Historic Royal Palaces، این افراد احتمالاً با همهگیریهای طاعون مرتبط بودهاند که در دورهٔ مدیوال ، لندن را درنوردید.
این حفاری، نخستین کاوش بزرگ باستانشناسی در برج لندن طی بیش از ۳۰ سال گذشته و اولین مورد در این بخش خاص از محوطه است. آغاز آن هم از یک مشکل مدرن با راهحلی قدیمی نشأت گرفت: برنامهریزی برای نصب یک آسانسور جدید بهمنظور بهبود دسترسی به کلیسای ۵۰۰ ساله، طبق قوانین بریتانیا نیازمند یک ارزیابی کامل باستانشناسی بود. بهمحض اینکه زمین شکافته شد، تاریخ خودش را نشان داد.
آلفرد هاوکینز، متصدی بناهای تاریخی در مجموعه Historic Royal Palaces، گفت: «انجام این دو کاوش، فرصتی کمنظیر در اختیار ما گذاشته تا درکمان از روند تحول کلیسای سنت پیتر اَد وینکولا و ساختمانهایی که پیش از آن در این محل قرار داشتند را گسترش دهیم.»
در میان این تدفینها، چند خوشه دیده میشود که نشاندهنده دفنهای اضطراری است؛ از جمله گروهی از افرادی که احتمال میرود در جریان یک دوره طاعون بهسرعت دفن شده باشند. اینها تدفینهای آیینی یا یادبود نبودند؛ بلکه کارکردی، ضروری و فوری بودند—و همین موضوع تصویری روشن از وضعیت زندگی و مرگ در دوران شیوع بیماری در جامعهٔ قرون وسطی ارائه میدهد.
یافتههای دیگر اما تصویر را پیچیدهتر میکنند. چهار تدفین مربوط به قرن دوازدهم یا سیزدهم در تابوت قرار داده شدهاند؛ کاری که در آن دوره بسیار غیرمعمول بود و احتمالاً نشاندهنده جایگاه اجتماعی بالاتر این افراد است. باستانشناسان همچنین اشیای تدفینی نادری یافتهاند، از جمله تکههایی از کفن و ظرفهایی حاوی زغال. چنین اقلامی بهندرت سالم باقی میمانند و تقریباً هیچگاه همراه با هم پیدا نمیشوند.
خودِ محوطه نیز داستانی برای گفتن دارد. در لایههای زیرین گورها، پژوهشگران نشانههایی از سازههای قدیمیتر یافتهاند؛ از جمله بقایای سوختهٔ کلیسایی که در دوران ادوارد اول در دهه ۱۲۸۰ ساخته شده بود و در سال ۱۵۱۲ در آتش سوخت. لایههای عمیقتر نیز به ساختوسازهایی اشاره میکنند که احتمالاً به تلاشهای بازسازی هنری سوم در قرن سیزدهم بازمیگردد.
جِین سیدل، باستانشناس سازمان Historic England، میگوید: «ما همین حالا هم داریم به درکی تازه از ساکنان برج میرسیم؛ درکی که پیش از این هرگز ممکن نبود. اما این فقط نوک کوه یخ است.»
حفاری در این محل همچنان ادامه دارد و ممکن است تدفینهای بیشتری کشف شود. پژوهشگران اکنون وارد مرحلهٔ کند و دقیق تحلیل خواهند شد تا بهتر بفهمند چه کسانی درون دیوارهای برج زندگی کرده و مردهاند.
