زنبورهای بامبل ویژگیهای شگفتانگیزی دارند. آنها قادرند چهرهی انسانها را تشخیص دهند، تا عدد چهار را بشمارند و بوی بهترین گلها را به خاطر بسپارند. اکنون دانشمندان توانستهاند آنها را به نوعی خواندن کد مورس آموزش دهند.
در دانشگاه کویین مری لندن، الکس دیویدسون، دانشمند رفتاری، و تیمش آزمایشی با استفاده از نورهای چشمکزن طراحی کردند؛ پالسهای کوتاه و بلند که نتایج متفاوتی را نشان میدادند. نور بلند به معنای آب قند شیرین بود و نور کوتاه به معنای محلول تلخ کینین که زنبورها از آن متنفرند. پس از چندین آزمایش، زنبورها هر بار نوری را انتخاب کردند که با شیرینی مرتبط بود، حتی زمانی که قند کاملاً حذف شده بود.
دیویدسون گفت دیدن این رفتار بسیار هیجانانگیز بود. تیم تحقیق کنجکاو بود که آیا زنبورها میتوانند تنها بر اساس زمان تصمیمگیری کنند، نه بو، رنگ یا شکل. موفقیت آنها نشان میدهد این حشرات قادر به پردازش مفهوم زمان هستند؛ چیزی که پیشتر تصور میشد تنها در قلمرو حیوانات بزرگتر با مغزهای پیچیده وجود دارد.
در طبیعت، درک زمان میتواند مسئلهی بقا باشد. برای یک زنبور، دانستن مدت باز بودن گل یا سرعت حرکت شکارچی میتواند تفاوت میان گردهافشانی یا شکار شدن باشد. این مطالعه نشان میدهد زنبورها احتمالاً مکانیزم درونی سنجش زمان دارند که آنها را در جهانی پرتحرک زنده نگه میدارد.
نتایج برای پژوهشگران غافلگیرکننده بود، زیرا زنبورها هرگز در طبیعت با نورهای چشمکزن مواجه نمیشوند. دیویدسون معتقد است این توانایی شاید از ردیابی حرکت یا هدایت در الگوهای متغیر نور هنگام پرواز تکامل یافته باشد. نظریهی دیگر این است که زمان در همهی سامانههای عصبی، از نخستیها تا گردهافشانها، بهطور ذاتی وجود دارد؛ ابزاری جهانی برای بقا.
آنچه چشمگیر است این است که زنبورها بارها انتظارات را برهم میزنند. آنها میتوانند با مشاهدهی یکدیگر یاد بگیرند، مسائل را جمعی حل کنند و اکنون مانند یک کرنومتر زنده، مدت زمان را اندازهگیری کنند. روشنتر میشود که «مغز کوچک» الزاماً به معنای «ذهن ساده» نیست.
این مقاله که در نشریه Biology Letters منتشر شده، به شواهد روبهافزایشی میافزاید که نشان میدهد هوش وابسته به اندازه نیست. درون مغزی به کوچکی یک دانه خشخاش، سامانهای وجود دارد که قادر به شمارش، رمزگشایی و اکنون سنجش زمان است. در حالی که انسان میلیاردها هزینه میکند تا ماشینها را به چنین انعطافی در تفکر برساند، زنبورهای بامبل این کار را بهطور طبیعی انجام میدهند.

