صفحه یخی غرب قطب جنوب حدود ۷۶۰ هزار مایل مربع را پوشش میدهد و ضخامت آن به ۱.۲ مایل میرسد. اگر این صفحه یخی به طور کامل ذوب شود، سطح آب دریاهای جهان ۱۰ فوت افزایش خواهد یافت. هرچند چنین تغییری حتی با سرعت بالای گرمایش زمین توسط انسانها، احتمالاً طی قرنها رخ میدهد، اما شواهد علمی نشان میدهد یخهای قطب جنوب بسیار آسیبپذیرتر از آن چیزی هستند که پیشتر تصور میشد و تغییرات ناگهانی مانند کاهش یخ دریایی یکدیگر را تقویت میکنند.
اکنون پژوهشگران پدیدهای تازه به نام «طوفانهای زیرآبی» را به فهرست مشکلات این قاره یخزده اضافه کردهاند. مقالهای جدید نشان میدهد گردابهها آبهای نسبتاً گرم را به زیر بخش شناور صفحه یخی غرب قطب جنوب در اقیانوس جنوبی میکشانند و احتمالاً روند نابودی آن را سرعت میبخشند.
آبهای اطراف این صفحه یخی که آرام به نظر میرسند در واقع بسیار آشفتهاند. بادهای شدید سطح دریا را میروبند و حرکت میدهند. عامل اصلی این طوفانها فرایند یخزدن و ذوب شدن است؛ هنگام یخزدن نمک به دریا رها میشود و هنگام ذوب شدن آب شیرین وارد دریا میگردد. این تغییرات چگالی آب اقیانوس را دگرگون کرده و گردابههایی ایجاد میکند که گرما را از اعماق بالا میکشند. متیا پوینلی، یخشناس دانشگاه کالیفرنیا در ارواین و وابسته به آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا، در مقالهای در نشریه Nature Geoscience گفت: «آنها دقیقاً شبیه یک طوفان هستند. بسیار پرانرژیاند و حرکت عمودی و آشفتگی شدیدی نزدیک سطح رخ میدهد.»
این خبر خوبی برای صفحه یخی نیست، زیرا لایه عایق آب سردی را که باید مانع ذوب شدن شود جابهجا میکند. پژوهشگران دیگر دریافتهاند که سطح زیرین به جای صاف بودن، میتواند موجدار باشد و جریانهایی ایجاد کند که یخ را در معرض آبهای گرم قرار میدهد. بررسی این شرایط بسیار دشوار است و تنها با استفاده از رباتهای پیشرفته امکانپذیر شده است. کلر ایرز، دانشمند اقلیم در مؤسسه تحقیقات قطب کره جنوبی گفت: «ما واقعاً تلاش میکنیم بفهمیم آب گرم از کجا وارد میشود، چگونه وارد میشود و چه فرایندهایی باعث ذوب شدن یخ از زیر میشوند.»
مشکلات زیر صفحه یخی پیامدهای جدی برای کل صفحه یخی غرب قطب جنوب دارد. بخش شناور مانند چوبپنبهای است که یخچالهای روی خشکی را نگه میدارد. اگر ذوب شدن زیرین باعث فروپاشی آن شود، یخچالها سریعتر وارد اقیانوس میشوند و سطح آب دریاهای جهان بالا میرود.
کاهش شدید یخ دریایی اطراف قاره نیز شرایط را بدتر کرده است. این تودههای یخ معمولاً مانند سپری عمل میکنند و انرژی امواج را جذب میکنند تا به صفحه یخی آسیب نرسد. یخ دریایی همچنین دمای آب را پایین نگه میدارد؛ چون سفید است، انرژی خورشید را بازتاب میدهد، اما با نمایان شدن آبهای تیره، دریا گرما را جذب میکند.
با ناپدید شدن یخ دریایی و فرسایش صفحه یخی، آب شیرین بیشتری وارد اقیانوس میشود و این به معنای شکلگیری طوفانهای بیشتری است که روند ذوب شدن را شدت میبخشند. متیا پوینلی گفت: «در آینده که آب گرم بیشتری وجود خواهد داشت و ذوب شدن افزایش مییابد، احتمالاً این اثرات را در بخشهای مختلف قطب جنوب بیشتر خواهیم دید.»
این طوفانها همچنین میتوانند عقبنشینی «خطوط اتصال» قطب جنوب را توضیح دهند؛ جایی که یخ از خشکی جدا شده و روی اقیانوس شناور میشود. پژوهشگران پیشتر دریافته بودند که جریان آب شیرین زیر صفحه یخی و ورود آن به اقیانوس، آشفتگی ایجاد میکند و آب گرم را بالا میکشد و روند ذوب شدن را سرعت میدهد. اوایل این ماه، تیمی دیگر از دانشمندان با استفاده از دادههای ۲۵ ساله نشان دادند که خطوط اتصال سالانه تا ۲۳۰۰ فوت عقبنشینی میکنند. در این شرایط، آب گرم اقیانوس به بخشهای بیشتری از یخچال دسترسی پیدا میکند و یخ را میخورد و کل سامانه صفحه یخی را بیثباتتر میسازد.

