همه کهکشانها در مرکز خود دارای یک سیاهچاله کلانجرم هستند. یافتهای جدید این اصل را نقض نمیکند، اما نشان میدهد که ممکن است وزن برخی از این سیاهچالهها بیش از حد برآورد شده باشد.
اخترفیزیکدانان با استفاده از تلسکوپ بسیار بزرگ (VLT) در شیلی به شواهدی دست یافتهاند که نشان میدهد سیاهچاله موجود در یک کهکشان نوزاد، ده برابر کوچکتر از چیزی است که مدلهای نظری پیشبینی کرده بودند. اگر چنین رفتاری در کهکشانهای دیگر نیز مشاهده شود، ممکن است درک ما از پویاییهای جهان اولیه بسیار محدودتر از آن چیزی باشد که تصور میکردیم. این مطالعه قرار است در نشریه Astronomy and Astrophysics منتشر شود و نسخه پیشچاپ آن هماکنون در arXiv در دسترس است.
سب هونیک، یکی از نویسندگان این مطالعه از دانشگاه ساوتهمپتون، گفته است: «سالهاست که از خود میپرسیم چطور ممکن است این همه سیاهچاله کلانجرم بالغ را در کهکشانهای بسیار جوان، اندکی پس از مهبانگ، کشف کرده باشیم. نتایج ما نشان میدهد روشهایی که تاکنون برای اندازهگیری جرم این سیاهچالهها استفاده شده، در جهان اولیه چندان قابل اعتماد نیستند.»
در این پژوهش، محققان تلسکوپ VLT را به سوی یک اختروَش بسیار درخشان و دوردست نشانه رفتند که احتمالاً در روزهای اولیه جهان شکل گرفته است. پیشرفتهای اخیر فناوری به آنها اجازه داد تصویری واضح از تأثیر گرانشی سیاهچاله بر ماده اطرافش ثبت کنند.
آنها از حجم زیاد گاز غلیظ و غبارآلود اطراف سیاهچاله شگفتزده شدند؛ گازی که با سرعتی خارقالعاده به درون سیاهچاله کشیده میشد و همزمان جریان شدیدی از گاز را به بیرون پرتاب میکرد. طبق گزارش مقاله، حدود ۸۰ درصد از گاز اطراف سیاهچاله به بیرون جریان داشت، نه به درون. تارو شیمیزو، اخترفیزیکدان مؤسسه ماکس پلانک در آلمان، این موضوع را در بیانیهای تأیید کرده است.
هونیک توضیح داده که این پدیده میتواند باعث شود سیاهچاله بزرگتر از اندازه واقعیاش به نظر برسد: «مثل یک سشوار کیهانی با قدرت حداکثری است؛ تابش شدید اطراف آن همه چیز را که به سمتش میآید، دور میکند.»
بررسی دقیقتر دادهها نشان داد که جرم این سیاهچاله کلانجرم حدود ۸۰۰ میلیون برابر جرم خورشید است — هنوز بسیار عظیم، اما حدود ده برابر کوچکتر از پیشبینیهای نظری.
با وجود پیشرفتهای چشمگیر در درک پویاییهای کیهان، هنوز پرسشهای بیپاسخ زیادی باقی ماندهاند؛ بهویژه درباره وضعیت جهان در روزهای آغازین شکلگیریاش.
هونیک گفته است: «اگر یافتههای ما نمونهای رایج باشند، به این معناست که جرم سیاهچالهها در جهان اولیه ممکن است بهطور سیستماتیک بیش از حد برآورد شده باشد. این موضوع میتواند منجر به بازنگری در مدلهای تکامل کیهانی شود.»
