اینترنتی که امروز میشناسیم بر پایه «کلیک» ساخته شده است—میلیاردها کلیک. کلیک‌ها موتور درآمدزایی تبلیغات هستند، نتایج جستجو را شکل می‌دهند و بر نحوه کشف، درآمدزایی و گاه دستکاری دانش اثر می‌گذارند. اما اکنون نسل جدیدی از مرورگرهای مجهز به هوش مصنوعی در حال ظهور است که هدفشان پایان دادن به عصر کلیک است. و این مرورگرها مستقیماً گوگل کروم را هدف گرفته‌اند.
چهارشنبه گذشته، استارتاپ هوش مصنوعی Perplexity رسماً مرورگر جدید خود به نام «Comet» را معرفی کرد—مرورگری که بیشتر شبیه گفت‌وگو است تا اسکرول کردن. تصورش کنید مثل ChatGPT است، اما در قالب یک تب مرورگر، که توانایی انجام وظایف، پاسخ به سؤالات پیچیده، مدیریت تغییر زمینه‌ها و پاسخگویی به کنجکاوی‌های کاربر را به‌صورت هم‌زمان دارد.
Perplexity، مرورگر Comet را به‌عنوان «مغز دوم» شما معرفی می‌کند—دستیار دیجیتالی که می‌تواند برایتان تحقیق کند، گزینه‌ها را مقایسه کند، خرید انجام دهد، برنامه روزانه‌تان را آماده کند و اطلاعات را تحلیل کند، بدون اینکه شما را به دنبال ۳۰ تب و بی‌نهایت لینک بفرستد. هدف، تبدیل «جریان‌های کاری پیچیده» به «گفت‌وگوهایی روان» است.
«هوش مصنوعی عاملی» (Agentic AI)
قابلیت‌هایی مثل Comet نشانه‌ای از رشد سریع حوزه‌ای نوظهور به نام هوش مصنوعی عاملی است—جایی که سیستم‌های هوش مصنوعی فقط پاسخ‌دهنده یا متن‌تولیدکننده نیستند، بلکه به‌طور خودمختار می‌توانند مجموعه‌ای از اقدامات را برای رسیدن به هدف مشخص کاربر انجام دهند. در این مدل، مرورگر به‌جای اینکه برای هر مرحله از کار منتظر دستور شما بماند، نیت شما را درک می‌کند و اقدامات چندمرحله‌ای را خودش انجام می‌دهد. Perplexity می‌گوید: «Comet یاد می‌گیرد که چگونه فکر می‌کنید، تا بهتر با شما فکر کند.»
عرضه Comet به معنای اعلام جنگ مستقیم با بزرگ‌ترین دروازه‌بان اینترنت یعنی Google Chrome است. مرورگری که سال‌هاست نحوه جستجوی میلیاردها کاربر را کنترل می‌کند—هر پرسش، هر کلیک، هر تبلیغ. مدلی که برای به حداکثر رساندن تعامل و درآمد تبلیغاتی طراحی شده است. و Comet آمده تا این مدل را به چالش بکشد.
پایان کلیک. آغاز شناخت
Perplexity با جمله‌ای تحریک‌آمیز وارد میدان شده: «وب باید به افکار شما پاسخ دهد، نه اینکه آن‌ها را قطع کند.» در بیانیه رسمی شرکت آمده است: «اینترنت به ذهن تمدن انسانی تبدیل شده، ولی ابزارهای ما برای استفاده از آن هنوز ابتدایی‌اند.» Comet آمده تا تجربه‌ای به روانی تفکر انسانی ارائه دهد.
به‌جای باز کردن ده‌ها تب و دنبال کردن لینک‌های پراکنده، با Comet می‌توانید بپرسید، مثلاً طرح‌های بیمه را مقایسه کن، یک جمله گیج‌کننده را خلاصه کن، یا همان ژاکتی را پیدا کن که یادت رفته بوکمارکش کنی. همه این‌ها در قالب یک مکالمه ساده انجام می‌شود.
و اگر این یعنی پایان SEO سنتی و نابودی «لینک‌های آبی» نتایج جستجو، شاید واقعاً همین‌طور باشد. مرورگرهایی مثل Comet نه تنها تهدیدی برای ترافیک ناشران هستند، بلکه زیرساخت کل اقتصاد تبلیغات‌محور گوگل را نیز هدف گرفته‌اند.
گوگل در سراشیبی
گوگل سرچ پیش‌تر هم تحت فشار رقبای جدیدی مثل Perplexity و You.com بوده است. تلاش‌های گوگل برای یکپارچه‌سازی هوش مصنوعی—مانند تجربه جستجوی مولد (SGE)—به دلیل تولید اطلاعات نادرست یا خلاصه‌های عجیب و غریب با انتقاد روبه‌رو شده‌اند. هم‌زمان، مرورگر کروم نیز در دوراهی حفظ درآمد تبلیغاتی عظیم خود و پاسخ به هجوم مرورگرهای AIمحور قرار گرفته است.
Comet به‌کلی مدل تبلیغات سنتی را کنار می‌گذارد. دیگر نیازی به مرور ۱۰ لینک آبی، یا باز کردن ۱۲ تب برای مقایسه مشخصات و قیمت‌ها نیست. فقط سؤال می‌پرسید و مرورگر برایتان کار را انجام می‌دهد.
OpenAI هم وارد میدان می‌شود
طبق گزارش رویترز، OpenAI نیز به‌زودی از مرورگر هوش مصنوعی خود رونمایی خواهد کرد—احتمالاً تا هفته آینده. این مرورگر قرار است قدرت ChatGPT را با عامل وب اختصاصی OpenAI به نام Operator ادغام کند.
Operator که در ژانویه ۲۰۲۵ به‌عنوان نسخه آزمایشی عرضه شد، ابزاری است که می‌تواند مانند یک انسان در صفحات وب حرکت کند، کلیک کند، فرم پر کند، سفارش دهد و سایر وظایف تکراری مرورگری را انجام دهد. اگر این عامل به‌طور کامل در مرورگر OpenAI ادغام شود، می‌تواند جایگزینی کامل برای Chrome و Google Search به‌شمار رود—در یک حرکت اساسی.
آنچه در خطر است: بازتعریف اینترنت
اگر Comet یا مرورگر OpenAI موفق شوند، تأثیر آن صرفاً محدود به جستجو نخواهد بود. بلکه کل معماری اینترنت را دگرگون خواهند کرد. ناشران، تبلیغ‌کنندگان، فروشگاه‌های آنلاین و حتی شرکت‌های نرم‌افزاری سنتی ممکن است از چرخه مستقیم ارتباط با کاربران کنار گذاشته شوند. این عامل‌های هوشمند می‌توانند محتوا را خلاصه کنند، قیمت‌ها را مقایسه کنند، وظایف را انجام دهند—بدون آنکه کاربران هرگز وارد سایت‌های اصلی شوند.
این نبردی جدید و پرمخاطره بر سر نحوه تعامل انسان با اطلاعات و انجام کارهای دیجیتال است. مرورگرهای هوش مصنوعی دیگر مفهومی فرضی نیستند. آن‌ها هم‌اکنون اینجا هستند.