دانشمندان بالاخره معمای اقلیمی ۲۰۰ سالهای را حل کردند — معمایی که پاسخ آن روی یک جزیره فراموششده پنهان بود. اواخر سال گذشته، تیمی از پژوهشگران اعلام کردند که فوران عظیم آتشفشان زاواریتسکی در سال ۱۸۳۱، بخشی از زنجیره جزایر دورافتاده سیموشیر، باعث سرد شدن جهانی در نیمکره شمالی شده است.
تصویر ماهوارهای تازه منتشرشده، این قلهها — میلنا، زاواریتسکی، پروو و اوراتمان — را که بهصورت تقریبا خطی و پشت سر هم قرار گرفتهاند نشان میدهد. این قلهها یکی از برجستهترین و چشمگیرترین شکلهای زمینشناسی در جزایر کوریل، زنجیرهای مورد مناقشه میان روسیه و ژاپن را تشکیل میدهند.
جزیره سیموشیر بخشی از منطقه آتشفشانی پرخطر «حلقه آتش» است، جایی که پوسته زمین در مرزهای صفحات تکتونیکی خرد و دچار شکستگی میشود. این جزیره ۸ کیلومتری، قلههای آتشفشانی دارد که از فضا نیز قابل مشاهدهاند. اما یکی از این قلهها، بهطور غیرمنتظرهای و به نسبت اندازه کوچکتر، تأثیر بزرگی بر اقلیم جهانی گذاشته است. نتایج این تحقیق در نشریه Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شده است.
در سال ۱۸۳۱، دمای نیمکره شمالی تقریباً ۱.۱ درجه سانتیگراد (۲ درجه فارنهایت) کاهش یافت که باعث آشفتگی شدید اقلیمی و تغییر رنگ غیرمعمول آسمانها شد. دانشمندان سالها تصور میکردند که فوران عظیم آتشفشانی عامل این تغییر است، اما منبع آن ناشناخته بود — تا همین اواخر. مطالعه جدید نشان داد که آتشفشان زاواریتسکی، قلهای نسبتاً کوچک به ارتفاع ۶۲۴ متر در سیموشیر، مقصر این اتفاق بوده است. خاکسترهای ناشی از این فوران در هستههای یخی قطبی نیز یافت شدند و به این ترتیب معمای ۲۰۰ ساله مبنی بر اینکه کدام آتشفشان باعث سرد شدن جهانی شده بود، حل شد.
ویلیام هاچیسون (William Hutchison)، زمینشناس آتشفشانشناس دانشگاه سنت اندروز و نویسنده اصلی این مطالعه، در بیانیهای گفت:
«لحظهای که در آزمایشگاه دو نمونه خاکستر را، یکی از آتشفشان و دیگری از هسته یخ، با هم تحلیل کردیم، یک لحظه واقعی «یورکا» بود. باورم نمیشد اعداد کاملاً یکسان باشند.» او ادامه داد: «بعد از آن، زمان زیادی صرف بررسی سن و اندازه فورانها در سوابق جزایر کوریل کردم تا مطمئن شوم این تطابق واقعی است.»
اگرچه هویت واقعی این آتشفشان برای برخی تعجبآور است، اما چندان شوکهکننده نیست. موقعیت دورافتاده سیموشیر و استفاده مخفیانه شورویها از آن بهعنوان پایگاه زیردریایی هستهای، دههها این منطقه را محرمانه نگه داشته بود. (شورویها از یکی از دهانههای آتشفشانی غرقشده جزیره برای پهلو گرفتن ناوهای خود استفاده میکردند). طبق گزارش LiveScience، استفاده نظامی از جزیره در سال ۱۹۹۴ متوقف شد و اکنون سیموشیر متروکه است — دهانههای آتشفشانی، خلیجها و زیرساختهای زنگزده شوروی به آرامی در حال بازپسگیری توسط طبیعتاند.
اگرچه هیچیک از آتشفشانهای سیموشیر از سال ۱۹۵۷ فوران نکردهاند، اما همچنان عظمت خود را حفظ کردهاند — چه از نظر فیزیکی و چه در حافظه تاریخی. میلنا، بلندترین قله با ارتفاع ۱۵۴۰ متر، آخرین بار در سال ۱۹۱۴ فوران کرده، و زاواریتسکی در ۱۹۵۷. سایر قلهها همچون اوراتمان، که در شرقترین نقطه زنجیره قرار دارد، ممکن است برای ۱۲ هزار سال فوران نکرده باشد و به همین دلیل بهعنوان بندری امن برای زیردریاییهای شوروی بهکار رفته است.
تصویر ماهوارهای، تکهای منحصربهفرد از زمین را نشان میدهد که تاریخچهای شگفتانگیز از سکونت انسانی و آتشفشانشناسی تاثیرگذار جهانی دارد.