اوزمپیک و داروهای مشابه آن، برخلاف تصور عمومی، تنها برای کاهش وزن نیستند—تحقیقات بیشتری نشان میدهد که این داروهای GLP-1 میتوانند مصرف الکل را نیز کاهش دهند.
دانشمندان در ایرلند و عربستان سعودی مطالعهای انجام دادند که در آن حدود ۲۰۰ بیمار که برای مدیریت چاقی خود داروهای GLP-1 مصرف میکردند، مورد بررسی قرار گرفتند. آنها دریافتند که این افراد نه تنها وزن کم کردند، بلکه تمایلشان به مصرف الکل نیز کاهش یافت—در برخی موارد تا دو سوم، بهویژه در افرادی که پیش از شروع درمان الکل زیادی مصرف میکردند. پژوهشگران میگویند این یافتهها نقش داروهای GLP-1 را بهعنوان درمان بالقوه برای اعتیاد تقویت میکند.
سمگلوتاید (ماده فعال در اوزمپیک و Wegovy) و داروهای مشابه GLP-1 بسیار مؤثرتر از رژیم غذایی و ورزش بهتنهایی در کاهش وزن هستند. اما برخی دانشمندان متوجه شدهاند که این داروها ممکن است اشتهای افراد را برای چیزهایی غیر از غذا نیز کاهش دهند—از جمله مواد اعتیادآور و مضر مانند مواد افیونی، کوکائین، و الکل. مطالعات اولیه نیز شروع به تأیید این مشاهدات تجربی کردهاند.
این مطالعهی جدید از نوع «پیشنگرانه» (prospective) بود، به این معنا که پژوهشگران بهطور فعال تغییرات مصرف الکل افراد را پس از شروع درمان با داروهای GLP-1 پیگیری کردند—در حالی که بسیاری از مطالعات مشابه قبلی از نوع «پسنگرانه» (retrospective) بودند که تنها به گذشته نگاه میکنند. شرکتکنندگان در این تحقیق بیماران واقعی بودند که برای کاهش وزن داروی سمگلوتاید یا لیراگلوتاید (داروی قدیمیتر GLP-1) برایشان تجویز شده بود. این افراد میزان مصرف الکل خود را پیش از آغاز درمان گزارش کردند و سپس برای پیگیری در زمانهای سه و شش ماه پس از شروع دارو، مجدداً مورد بررسی قرار گرفتند.
در مجموع، ۱۸۸ نفر در دستکم یکی از جلسات پیگیری شرکت کردند. افرادی که الکل مصرف میکردند، پس از شروع دارو بهطور میانگین گزارش دادند که میزان مصرفشان کاهش یافته است. این کاهش بهویژه در افرادی که پیشتر الکل زیادی مصرف میکردند، محسوستر بود: کسانی که «مصرف بالا» داشتند (بیش از ۱۱ نوشیدنی در هفته)، کاهش ۶۸ درصدی را گزارش کردند—از میانگین ۲۳ نوشیدنی در هفته به حدود ۸ نوشیدنی. پژوهشگران اشاره میکنند که این میزان کاهش با اثربخشی درمانهای موجود برای اختلال مصرف الکل قابل مقایسه است.
در مقالهای که قرار است آخر هفته جاری در کنگره سالانه چاقی اروپا ارائه شود، پژوهشگران نوشتند: «یافتههای ما کاهش چشمگیر مصرف الکل در میان بیماران تحت درمان با آگونیستهای گیرنده GLP-1 را نشان میدهد.» نتایج این مطالعه همچنین اوایل امسال در مجله Diabetes, Obesity and Metabolism منتشر شده است.
البته این پژوهش محدودیتهایی نیز دارد؛ از جمله نداشتن گروه کنترل و حجم نمونه نسبتاً کم. همچنین هنوز دقیقاً مشخص نیست که این داروها چگونه بر تمایلات اعتیادآور اثر میگذارند، اما گمان میرود گیرندههای GLP-1 در مغز نقش مهمی در تنظیم واکنش ما نسبت به محرکهای لذتبخش و بالقوه اعتیادآور—مانند الکل—داشته باشند. با این حال، شواهد فزایندهای نشان میدهد که داروهای GLP-1 میتوانند نقشی مؤثر در درمان اختلالات مصرف مواد داشته باشند.