میکروبها توانایی بقا در تقریباً همه جای زمین و حتی در سختترین شرایط را دارند؛ از جمله محیط خالی و تقریباً استریل پس از فورانهای آتشفشانی.
در مقالهای تازه در نشریه Communications Biology گروهی از بومشناسان و دانشمندان سیارهای گزارش دادهاند که میکروبها میتوانند بلافاصله پس از فوران آتشفشان دوباره محیط را اشغال کنند. این یعنی موجودات ریز قادرند در لایههای تازه سردشدهی گدازه مستقر شوند. این مطالعه نخستین بار نشان میدهد که میکروبها وارد زیستگاهی کاملاً جدید میشوند که هنوز در حال شکلگیری است؛ زیرا گدازه هنگام خروج از زمین هر آنچه پیشتر وجود داشته را پاک میکند.
به گفته پژوهشگران، این پویایی منحصر بهفرد پیامدهای مهمی برای مطالعه تکامل جوامع زیستی دارد؛ نه فقط روی زمین بلکه فراتر از آن.
بر اساس این مقاله، تحقیقات پیشین درباره مقاومت میکروبی بیشتر بر میکروبهایی متمرکز بوده که پیشتر در یک زیستگاه حضور داشته یا توانسته بودند به آن نفوذ کنند.
پژوهشگران برای بررسی اینکه آیا فعالیتهای آتشفشانی میتوانند شرایطی را روی زمین ایجاد کنند که حالت استریل و کاملا پاک داشته باشد و میکروبی از قبل آنجا نباشد ، به ایسلند رفتند و آتشفشان فاگرادالسفیال را زیر نظر گرفتند.
ناتان هادلند، نویسنده اصلی مطالعه و دانشجوی دکتری دانشگاه آریزونا، گفت گدازهای که از زمین خارج میشود بیش از ۲۰۰۰ درجه فارنهایت حرارت دارد و کاملاً استریل است. او افزود این شرایط مانند یک صفحه سفید است که عملاً آزمایشگاهی طبیعی برای بررسی نحوه استقرار میکروبها فراهم میکند.
در دوره تحقیق بین سالهای ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳، آتشفشان سه بار فوران کرد و حجم زیادی گاز، گرد و غبار و گدازه آزاد شد که بخش وسیعی از توندراهای اطراف را پوشاند. سنگهای گدازه تقریباً فاقد آب و مواد آلی هستند، بنابراین حتی اگر میکروبها به نحوی از حرارت شدید جان سالم به در ببرند، چیزی برای تغذیه نخواهند داشت. اما بررسیهای پژوهشگران نشان داد این مسئله چندان اهمیتی ندارد.
هادلند گفت اینکه توانستیم این کار را سه بار و پس از هر فوران در همان منطقه انجام دهیم، پروژه ما را متمایز میکند.
پژوهشگران توانستند نخستین موجی از میکروبهای مقاوم را شناسایی کنند که ظرف چند ساعت تا چند روز پس از فوران آتشفشان در شرایط اولیه زنده میمانند. طبق مقاله، این میکروبها احتمالاً از طریق آب باران وارد شدهاند.
با گذشت زمان و کاهش شدت شرایط، میکروبهای بیشتری از طریق باران و مناطق اطراف به جامعه جدید اضافه شدند. مقاله توضیح میدهد که جامعه میکروبی در زمستان با کاهشهایی روبهرو شد اما در مجموع طی سه فوران مختلف ثبات خود را حفظ کرد.
