هر کهکشان بزرگ در مرکز خود یک سیاه‌چاله فوق‌سنگین دارد که از افق رویداد خود بادهای قدرتمندی از گاز داغ منتشر می‌کند. کهکشان راه شیری نیز باید از این قاعده مستثنا نباشد. اما در حدود پنجاه سال گذشته، اخترشناسان در جست‌وجوی بادهایی از سیاه‌چاله مرکزی راه شیری بودند و در این مدت هیچ نشانه‌ای نیافتند؛ حتی نسیمی ملایم.
اکنون، در یک مطالعه مقدماتی، گروهی از دانشمندان قوی‌ترین شواهد تا به امروز را از وجود بادهایی از سیاه‌چاله راه شیری، موسوم به کمان ای* یا به انگلیسی A*، ارائه کرده‌اند. این یافته‌ها که در سپتامبر در پایگاه arXiv منتشر شده، ناحیه‌ای بزرگ و مخروطی‌شکل را در اطراف سیاه‌چاله نشان می‌دهد که به نظر می‌رسد گاز سرد از آنجا رانده شده است.
لیا هنکلا، اخترفیزیک‌دان دانشگاه مریلند که در این پژوهش مشارکت نداشته، به نشریه Science گفته اگر این یافته‌ها درست باشد، کشفی هیجان‌انگیز با پیامدهای گسترده برای مرکز کهکشان ما خواهد بود. او تأکید کرده که گاز ناپدیدشده مدرکی غیرمستقیم از وجود بادهای سیاه‌چاله است، اما این نتایج گامی مهم در حل این معما به شمار می‌رود.
بر خلاف تصور عمومی، سیاه‌چاله‌ها همه چیز را نمی‌بلعند. گازی که به دیسک اطراف سیاه‌چاله فوق‌سنگین نزدیک می‌شود، گرم می‌شود و بخشی از آن تحت تأثیر میدان‌های مغناطیسی، تابش و گرما به شکل باد یا جت‌های پلاسما با سرعت بالا به بیرون پرتاب می‌شود.
بادهای سیاه‌چاله‌های فوق‌سنگین آن‌قدر قدرتمندند که بر روند تحول کهکشان میزبان تأثیر می‌گذارند. اخترشناسان می‌دانند این بادها باعث گرم‌ماندن گاز میان‌کهکشانی و کاهش تشکیل ستاره‌ها می‌شوند و رشد بیش از حد کهکشان را محدود می‌کنند. شناخت این فرآیندها در مرکز راه شیری برای درک تحول آن و ریشه‌های پیدایش ما اهمیت دارد.
تلسکوپ‌های پیشین نتایج متناقضی درباره بادهای کمان ای* ارائه داده‌اند، زیرا مشاهده مرکز کهکشان از میان گاز، غبار و ستارگان بسیار دشوار است.
در این مطالعه جدید، تلسکوپ رادیویی ALMA در شیلی توانسته این مانع را پشت سر بگذارد. این تلسکوپ قدرتمند در نفوذ به ابرهای غبار بسیار موفق‌تر از تلسکوپ‌های نوری عمل می‌کند.
لنا مورچیکووا و مارک گورسکی از دانشگاه نورث‌وسترن با ترکیب داده‌های پنج‌ساله ALMA و روش‌های پردازش پیشرفته، نقشه‌ای دقیق از گاز مولکولی سرد اطراف کمان ای* تهیه کرده‌اند.
این نقشه شکافی مخروطی‌شکل در ابر گاز سرد را نشان می‌دهد. وقتی این نقشه با داده‌های پرتو ایکس تلسکوپ چاندرا ناسا ترکیب شد، شکل مخروطی کاملاً منطبق بود. این هم‌راستایی نشان می‌دهد باد پلاسما از کمان ای* گاز سرد را رانده و در این فرآیند پرتو ایکس منتشر می‌کند.
این یافته‌ها دانشمندان را بیش از هر زمان دیگری به حل معمای بادهای گمشده کمان ای* نزدیک کرده، اما هنوز شواهد مستقیم مانند اندازه‌گیری سرعت ذرات خروجی از سیاه‌چاله به دست نیامده است. با این حال، اخترشناسان همچنان در تلاش‌اند تا راز قلب اسرارآمیز کهکشانمان را کشف کنند.
