عدد روی ترازو ممکن است گمراه‌کننده باشد. پژوهش جدیدی نشان می‌دهد که بخش قابل‌توجهی از افرادی که وزن «طبیعی» دارند، در واقع دچار چاقی هستند و در معرض خطر بیشتر ابتلا به مشکلات دیگر سلامتی قرار دارند.
یک تیم بزرگ بین‌المللی از دانشمندان داده‌های نظرسنجی سازمان جهانی بهداشت را بررسی کرده‌اند. آن‌ها دریافتند که حدود یک نفر از هر پنج نفر در سراسر جهان که شاخص توده بدنی (BMI) آن‌ها در محدوده سالم است، نشانه‌های واضحی از چاقی شکمی یا چربی اضافی بدن دارند. این افراد که ظاهراً لاغر اما در واقع چاق هستند، بیشتر در معرض بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا قرار دارند. پژوهشگران هشدار داده‌اند که اگر پزشکان فقط به BMI بیماران توجه کنند، ممکن است مشکلات مهم سلامتی را نادیده بگیرند.
آن‌ها در مقاله‌ای که این ماه در نشریه JAMA Network Open منتشر شده نوشته‌اند که تکیه صرف بر BMI ممکن است برای شناسایی این افراد پرخطر و مداخله به‌موقع کافی نباشد.
BMI با استفاده از وزن و قد فرد محاسبه می‌شود و به‌طور سنتی، چاقی به‌معنای داشتن BMI بالای ۳۰ در نظر گرفته می‌شود. اما در سال‌های اخیر برخی پزشکان و بیماران خواستار بازنگری در تعریف چاقی شده‌اند.
در ماه ژانویه، گروه بزرگی از متخصصان چاقی با حمایت نهادهایی مانند انجمن قلب آمریکا معیارهای جایگزینی برای تشخیص چاقی ارائه دادند. این معیارها از پزشکان می‌خواهند که یا از BMI همراه با یک شاخص دیگر چربی اضافی بدن استفاده کنند یا به‌طور کامل به شاخص‌های دیگر تکیه کنند. یکی از این شاخص‌ها اندازه دور کمر است.
در این مطالعه جدید، پژوهشگران داده‌های نظرسنجی STEPS سازمان جهانی بهداشت را بررسی کرده‌اند؛ پروژه‌ای بلندمدت که به کشورها امکان می‌دهد عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر، به‌ویژه آن‌هایی که با سبک زندگی مرتبط هستند، را رصد کنند. این بررسی شامل حدود نیم میلیون نفر از ۹۱ کشور در فاصله سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ بوده است.
نتایج نشان داد که ۲۱ درصد از شرکت‌کنندگان دچار «چاقی شکمی با وزن طبیعی» هستند؛ یعنی شاخص توده بدنی (BMI) آن‌ها در محدوده سالم است اما اندازه دور کمرشان به حدی است که در دسته چاق قرار می‌گیرند. این گروه در مقایسه با افرادی که هم BMI و هم دور کمر سالم دارند، بیشتر دچار فشار خون بالا، کلسترول بالا و دیابت هستند.
پژوهش‌های اخیر نشان داده‌اند که تکیه صرف بر BMI کافی نیست. مطالعه‌ای که اوایل همین ماه منتشر شد نشان داد که حدود ۷۰ درصد از آمریکایی‌ها با تعریف جدید چاقی مطابقت دارند؛ از جمله ۲۵ درصد از کسانی که BMI طبیعی دارند اما سایر شاخص‌های چربی اضافی بدن مانند اندازه دور کمر در آن‌ها دیده می‌شود. این مطالعه همچنین نشان داد که افراد دارای چاقی پنهان بیشتر از افراد غیرچاق در معرض مشکلات سلامتی هستند. با این حال، نویسندگان مطالعه جدید می‌گویند که پژوهش آن‌ها نخستین بررسی جهانی درباره شیوع این نوع چاقی پنهان است.
پژوهشگران این مطالعه معتقدند که به‌جای کنار گذاشتن کامل شاخص توده بدنی (BMI)، پزشکان باید آن را همراه با سایر اندازه‌گیری‌ها به‌کار بگیرند تا تصویر دقیق‌تری از سلامت قلبی‌ـ‌متابولیکی بیماران به‌دست آورند.
آن‌ها نوشته‌اند که یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد استفاده همزمان از BMI و اندازه دور کمر، به‌جای تکیه جداگانه بر هرکدام، می‌تواند ارزیابی کامل‌تر و دقیق‌تری از خطرات قلبی‌ـ‌متابولیکی در جمعیت‌های مختلف ارائه دهد.
نتایج این مطالعه همچنین می‌تواند افراد عادی را تشویق کند که در معاینه‌های دوره‌ای بعدی، بررسی‌های کامل‌تری انجام دهند و فقط به BMI بسنده نکنند.
